İngiltere’de yerel seçimlerde büyük bir yenilgiye uğrayan Başbakan Rishi Sunak, genel seçimlere aylar kala seçmenlerin gözünde hâlâ zemin kazanabileceğini savundu.
Sunak, iktidar partisinin kayıplarının açıkça ortaya çıkmasının ardından ilk mesajında ”ciddi bir hayal kırıklığı” yaşadığını itiraf etti.
Perşembe günü 107 belediyede yapılan seçimlerin sonuçları açıklandı.
Bunun sonucunda İşçi Partisi parlamentodaki üye sayısını 186 sandalyeyle 1.158’e çıkarırken, Muhafazakar Parti 474 sandalye kaybederek 515’e geriledi.
Liberal Demokratlar ve Yeşiller’in yerel seçimlerde de kayda değer kazanımlar elde etmesi, genel seçimler için de büyük bir işaret oldu.
Seçim yenilgisi hakkında Times gazetesine konuşan Sunak, “İngiliz kamuoyuna, onların yararına işler yaptığını göstermeye kararlı olduğunu” söyledi.
İlk kez partisinin çoğunluğunu kaybetme yolunda olduğunu itiraf eden Rishi Sunak, İşçi Partisi’nin genel seçimlerde en büyük parti olarak ortaya çıkabileceğini itiraf etti.
Sunak, yerel seçimlerin hiçbir partinin çoğunluk sağlayamayacağı bir genel seçim sonucunun işareti olduğunu da savundu.
Ülkenin önde gelen seçim uzmanlarından Profesör Michael Thrasher, Sky News’e yaptığı değerlendirmede Sunak’ın öngörüsünü paylaşarak, İşçi Partisi’nin 294 sandalye kazanabileceğini söyledi.
Bazı seçim uzmanlarının karşı çıktığı bu tahmin, yerel seçim sonuçlarında yaşanan oy verme davranışının genel seçimlere modellenmesiyle elde ediliyor.
İngiltere’de en geç Aralık ayında yapılacak genel seçimlerde parlamento çoğunluğunu elde etmek için 329 milletvekiline ihtiyaç duyulacak.
Ülkedeki son genel seçimlerde Boris Johnson liderliğindeki Muhafazakar Parti 365 sandalye kazandı. İşçi Partisi ise 203’te kaldı.
Ancak 2019 seçimlerinden yaklaşık iki buçuk yıl sonra Başbakan Johnson istifa etmek zorunda kaldı. Halefi Liz Truss, ekonomi politikalarının büyük bir krize yol açmasından 45 gün sonra istifa ederek görevi mevcut Başbakan Sunak’a devretti.
Blackpool’un yenilgisi ne anlama geliyor?
Sunak, Times gazetesine verdiği röportajda, İşçi Partisi’nin Liberal Demokratlar ve Yeşiller ile koalisyon kurmasının İngiltere için “felaket” olacağını da söyledi.
Sunak, şunları söyledi: “Ülkenin at sırtında müzakereye değil, eyleme ihtiyacı var. “Halkın önceliklerine göre planı olan tek parti biziz” dedi.
Ancak ana muhalefetteki İşçi Partisi genel seçimlerden sonra diğer partilerle koalisyon kurabileceği yönündeki iddiaları reddediyor.
Partinin seçim işleri yetkililerinden Pat McFadden BBC’ye İşçi Partisi’nin kazanabileceğine inanıldığını söyledi.
Şansölye Rishi Sunak, genel seçim öncesi kamuoyunun bu son büyük sınavında büyük bir yenilgiye uğramış gibi görünüyor.
Londra’da İşçi Partisi adayı ve mevcut belediye başkanı Sadiq Khan oyların yüzde 43,8’ini alarak koltuğunu korudu. Muhafazakar Parti’nin Londra belediye başkanlığı adayı Susan Hall oyların yüzde 32,7’sini aldı.
Genel seçime dair önemli göstergelerden biri de Blackpool şehrinde yaşandı.
İktidardaki Muhafazakar Parti, yerel seçimlerle aynı gün bu kentte yapılan parlamento ara seçimlerinde sandalyesini İşçi Partisi’ne kaptırdı. Başbakan Sunak’ın partisi burada 2019 seçimlerine göre yüzde 32 oy kaybetti.
Ülkede nasıl bir seçim sistemi var?
İngiltere’de parlamento Avam Kamarası ve Lordlar Kamarası’ndan oluşur.
Avam Kamarası üyeleri normalde her 5 yılda bir yapılan seçimlerle belirlenir.
Seçim sistemi küçük bölgelere ve çoğunluğa dayanmaktadır.
650 seçim bölgesinde en çok oyu alan aday, bölge milletvekili olarak Meclis’e giriyor.
Parlamentodaki Avam Kamarası’nda 650 sandalye bulunmaktadır.
Sandalyelerin yarıdan fazlasını yani 326 sandalyeyi alan parti tek başına iktidara geliyor.
Hiçbir parti bu sayıya ulaşamazsa, bir azınlık hükümeti ya da en çok oyu alan partinin koalisyonu öne çıkıyor. İkinci Dünya Savaşı sonrasında İngiltere yalnızca 2010-2015 yılları arasında koalisyon hükümetiyle yönetildi.
Bölgenin küçük olması ve çoğunlukçu sistem nedeniyle partilerin ulusal oy oranları ile parlamentodaki sandalye dağılımı arasında doğrusal bir ilişki bulunmuyor.